تاور کرین چیست؟ و انواع تاور کرین (Tower Crane)

تاور کرین (Tower Crane) یا جرثقیل برجی، یکی از ماشین‌ آلات ضروری در صنعت ساختمان است که برای جابجایی و حمل و نقل مصالح و تجهیزات سنگین در ارتفاعات به کار می‌رود. این دستگاه غول‌پیکر از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه‌ای خاص را بر عهده دارند و با هماهنگی یکدیگر، امکان جابجایی ایمن و دقیق بار را فراهم می‌کنند.

در این مطلب از یاب چی قصد داریم به بررسی تاور کرین، انواع آن و کاربردهایش بپردازیم. همچنین به طور مختصر به موضوعاتی مانند خرید، اجاره، قیمت و قطعات تاور کرین نیز اشاره خواهیم کرد.

تاور کرین چیست؟

تاور کرین از یک دکل بلند عمودی، بازوی افقی و یک وزنه تعادل تشکیل شده است. دکل بر روی یک پایه ثابت یا متحرک نصب می‌شود و بازوی افقی می‌تواند در جهات مختلف بچرخد و بار را در شعاع مشخصی جابجا کند.

نیروی لازم برای بلند کردن و جابجایی بار توسط موتورهای الکتریکی تامین می‌شود و اپراتور از طریق کابین یا ریموت کنترل، جرثقیل را هدایت می‌کند.

تاریخچه تاور کرین

ریشه تاور کرین‌ها به دوران باستان برمی‌گردد. در آن زمان از سازه‌های چوبی بلند برای جابجایی اجسام سنگین در مکان‌های مرتفع استفاده می‌شد. شواهدی از این سازه‌ها در لوح‌های سنگی یونان باستان یافت شده است.

در قرون وسطی، از جرثقیل‌های چرخشی با طناب و قرقره برای ساخت کلیساها و سایر بناهای بلند استفاده می‌شد. این جرثقیل‌ها توسط نیروی انسانی یا حیوانی حرکت می‌کردند.

انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ میلادی نقطه عطفی در تاریخ تاور کرین بود. با ظهور موتورهای بخار و فولاد، جرثقیل‌ها قدرتمندتر و کارآمدتر شدند. اولین تاور کرین‌های مدرن در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ میلادی ساخته شدند. این جرثقیل‌ها از فلز ساخته شده بودند و با برق کار می‌کردند.

در طول قرن ۲۰، تاور کرین‌ها به طور مداوم تکامل یافتند. ظرفیت بلند کردن، ارتفاع و برد آنها افزایش یافت و سیستم‌های کنترل آنها پیچیده‌تر شد. امروزه تاور کرین‌ها در انواع مختلفی از پروژه‌های ساختمانی از جمله ساخت و سازهای بلندمرتبه، پل‌سازی و کارهای زیربنایی استفاده می‌شوند.

نقاط عطف مهم در تاریخ تاور کرین:

• ۵۲۱ تا ۵۵۵ قبل از میلاد: استفاده از جرثقیل‌های چوبی در یونان باستان
• قرون وسطی: استفاده از جرثقیل‌های چرخشی با طناب و قرقره
• اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹: ظهور موتورهای بخار و فولاد، منجر به ساخت جرثقیل‌های قدرتمندتر و کارآمدتر شد.
• اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰: ساخت اولین تاور کرین‌های مدرن از فلز و با موتور برق
• قرن ۲۰: افزایش مداوم ظرفیت بلند کردن، ارتفاع و برد تاور کرین‌ها و پیچیده‌تر شدن سیستم‌های کنترل آنها

انواع تاور کرین

– تاور کرین ایستاده (Tower Crane):

این نوع تاور کرین بر روی پایه‌های بتنی یا فلزی ثابت نصب می‌شود و برای پروژه‌های ساختمانی بلند مرتبه و صنعتی مناسب است.

– تاور کرین متحرک (Mobile Tower Crane):

این تاور کرین بر روی پایه‌های متحرک نصب شده و قابلیت جابجایی در سایت کار را دارد. این امر به‌ویژه برای پروژه‌های کوچک‌تر یا نیاز به جابجایی مکرر مناسب است.

– تاور کرین چرخان (Luffing Jib Tower Crane):

این نوع تاور کرین دارای یک بازوی متحرک است که می‌تواند در زوایای مختلف قرار گیرد. این امکان به اپراتور کمک می‌کند تا در فضاهای محدود یا با موانع کار کند.

– تاور کرین سوئیچ بلید (Hammerhead Tower Crane):

این مدل تاور کرین دارای یک بازوی افقی بسیار بلند است که به آن شکل تیشه‌ای داده شده است. این طراحی به کاهش طول بازو در مقایسه با تاور کرین های معمولی کمک می‌کند.

– تاور کرین هیبریدی (Hybrid Tower Crane):

این نوع از تاور کرین ترکیبی از طراحی‌های متفاوت است که به اپراتور امکان استفاده از قابلیت‌های مختلف را می‌دهد. مثلاً ترکیبی از ویژگی‌های تاور کرین ایستاده و چرخان.

هر یک از این انواع با توجه به نیازهای پروژه و محیط کاری، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که باید در انتخاب و استفاده از آن‌ها در نظر گرفته شود.

کاربردهای تاور کرین

تاور کرین‌ها به دلیل قابلیت‌های منحصربه‌فرد خود در طیف وسیعی از پروژه‌های ساختمانی و عمرانی کاربرد فراوان دارند:

• تاور کرین‌ها نقش کلیدی در انجام عملیات ساختمانی ایفا می‌کنند. آن‌ها قادر به جابجایی مصالح ساختمانی مانند تیرآهن، بلوک‌های سیمانی و سایر اجزای سازه از زمین به طبقات بالاتر هستند. همچنین در نصب قطعات پیش‌ساخته نیز بسیار کاربردی هستند.
• در پروژه‌های ساخت پل، تاور کرین‌ها نقش مهمی در نصب قطعات پل و جابجایی مصالح و تجهیزات مورد نیاز ایفا می‌کنند.
• در پروژه‌های سد‌سازی، تاور کرین‌ها در جابجایی سنگ، خاک و سایر مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• تاور کرین‌ها همچنین در بارگیری و تخلیه کشتی‌ها، کامیون‌ها و واگن‌ها به کار گرفته می‌شوند. این امکان جابجایی بار به‌طور موثر و ایمن را فراهم می‌کند.

قطعات تاور کرین

تاور کرین‌ها، این غول‌های فولادی که آسمان را نوازش می‌کنند، از قطعات متعددی تشکیل شده‌اند که هر کدام وظیفه‌ای خاص را بر عهده دارند. در ادامه سفری به دنیای این قطعات خواهیم داشت و با کارکرد هر کدام آشنا می‌شویم.

اجزای اصلی تاور کرین:

• سکشن‌ها (دکل): این بخش که از قطعات فولادی مجزا تشکیل شده است، ارتفاع اصلی تاور کرین را تعیین می‌کند. سکشن‌ها به یکدیگر متصل شده و به کمک پین و اشپیل یا پیچ و مهره در جای خود محکم می‌شوند.
• جیب (بازوی افقی): بازوی بلند افقی تاور کرین که وظیفه حمل بار را بر عهده دارد و واگن برقی در راستای آن حرکت می‌کند تا بار را به نقاط مختلف جابجا کند.
• کانتر جیب: وزنه‌ای که در مقابل جیب قرار می‌گیرد و تعادل تاور کرین را حفظ می‌کند.
• گردان: مکانیزم گرداننده تاور کرین که در بالای دکل قرار دارد و امکان چرخش ۳۶۰ درجه‌ای جیب و بار را فراهم می‌کند.
• تاج (کله قندی): قسمت مخروطی شکل بالای دکل که جیب، کانتر جیب و گردان را نگه می‌دارد.
• سیم بکسل: کابل‌های فولادی که برای جابجایی بار، حرکت واگن برقی و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• قلاب: قطعه‌ای فولادی که برای اتصال بار به تاور کرین استفاده می‌شود.
• کابین اپراتور: محلی که اپراتور از آن‌جا تاور کرین را هدایت و کنترل می‌کند.

اجزای جانبی تاور کرین:

• پایه: سکوی بتنی یا فلزی که تاور کرین را بر روی زمین ثابت نگه می‌دارد.
• کاج: قطعه‌ای که بین سکشن‌ها قرار می‌گیرد و امکان اضافه کردن سکشن جدید برای افزایش ارتفاع را فراهم می‌کند.
• وینچ: مکانیزمی که برای بالا و پایین بردن بار به کار می‌رود.
• محدود کننده‌ها: سیستم‌هایی که از حرکت بیش از حد جیب، بار و … جلوگیری می‌کنند.
• سیستم‌های ایمنی: شامل تجهیزاتی مانند ترمز اضطراری، سوئیچ‌های حد و … که برای حفظ ایمنی اپراتور و بار تعبیه شده‌اند.

دسته‌بندی تاور کرین بر اساس نوع:

• تاور کرین ثابت: این نوع تاور کرین بر روی یک پایه بتنی یا فلزی نصب می‌شود و قابلیت جابجایی ندارد.
• تاور کرین متحرک: این نوع تاور کرین بر روی ریل حرکت می‌کند و می‌توان از آن در محوطه‌های بزرگ استفاده کرد.
• تاور کرین بالارونده: این نوع تاور کرین بر روی یک دکل نصب می‌شود و می‌توان ارتفاع آن را تنظیم کرد.

خرید تاور کرین

خرید تاور کرین به عنوان یک سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در صنعت ساخت و ساز، نیازمند دقت و ظرافت بالایی است. در این میان، عوامل متعددی وجود دارند که باید به طور کامل مورد بررسی قرار گیرند تا انتخابی ایده‌آل و متناسب با نیازهای پروژه صورت پذیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این فاکتورها اشاره می‌کنیم:

۱- نوع پروژه: اولین قدم در انتخاب تاور کرین، تعیین نوع پروژه و کاربری مورد نظر است. به طور کلی، تاور کرین‌ها در دو دسته اصلی ثابت و متحرک دسته‌بندی می‌شوند. تاور کرین‌های ثابت برای پروژه‌های بلندمرتبه و سنگین مانند ساخت پل و سد کاربرد دارند، در حالی که تاور کرین‌های متحرک برای پروژه‌های کوچک‌تر و انعطاف‌پذیرتر نظیر ساخت و سازهای معمولی و آپارتمان‌سازی مناسب هستند.

۲- ظرفیت مورد نیاز: ظرفیت تاور کرین، نشان‌دهنده حداکثر باری است که می‌تواند در ارتفاع و شعاع مشخص جابجا کند. انتخاب ظرفیت مناسب، نقشی حیاتی در کارایی و صرفه اقتصادی پروژه ایفا می‌کند. به همین منظور، ضروری است تا ظرفیت مورد نیاز با توجه به حجم مصالح، وزن سازه و همچنین حداکثر ارتفاع و شعاع مورد نیاز برای جابجایی آنها به درستی برآورد گردد.

۳- ارتفاع و شعاع عملکرد: ارتفاع و شعاع عملکرد تاور کرین، بیانگر حداکثر ارتفاعی است که می‌تواند به آن دست یافته و همچنین حداکثر شعاعی که می‌تواند در آن ارتفاع بار را جابجا کند. این فاکتور نیز در انتخاب تاور کرین بر اساس نوع پروژه و محدوده کاری آن اهمیت بسزایی دارد.

۴- بودجه: قیمت تاور کرین‌ها به طور قابل‌توجهی متغیر بوده و تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند ظرفیت، برند، مدل و آپشن‌های جانبی قرار می‌گیرد. تعیین بودجه‌ی مشخص و واقع‌بینانه در ابتدای امر، دایره انتخاب را برای خریداران تاور کرین محدودتر کرده و به انتخابی منطبق با توان مالی آنها منجر خواهد شد.

۵- برند جرثقیل: برندهای متعددی در زمینه تولید تاور کرین در بازار جهانی و داخلی فعالیت می‌کنند. انتخاب برند معتبر و شناخته‌شده، تضمین‌کننده کیفیت، کارایی و خدمات پس از فروش مناسب برای خریداران خواهد بود.

اجاره تاور کرین: مقرون به صرفه و مناسب برای پروژه‌های موقت

اجاره تاور کرین برای پروژه‌های عمرانی که به طور موقت به این نوع جرثقیل نیاز دارند، به مراتب مقرون به صرفه تر از خرید آن است. شرکت‌های مختلفی در زمینه اجاره تاور کرین فعالیت می‌کنند و می‌توان با توجه به نیاز پروژه، جرثقیل مناسب را اجاره کرد.

دلایل متعددی برای انتخاب اجاره تاور کرین به جای خرید آن وجود دارد، از جمله:

• خرید تاور کرین نیازمند سرمایه گذاری اولیه قابل توجهی است. در مقابل، با اجاره تاور کرین فقط برای مدت زمان مورد نیازتان هزینه می‌کنید.
• شرکت‌های اجاره دهنده طیف وسیعی از تاور کرین‌ها با ظرفیت‌ها و ارتفاع‌های مختلف را ارائه می‌کنند. بنابراین می‌توانید متناسب با نیاز پروژه خود، جرثقیل مناسب را انتخاب کنید.
• مسئولیت نگهداری و تعمیرات تاور کرین بر عهده شرکت اجاره دهنده است. این امر خیال شما را از بابت خرابی و صرف هزینه‌های اضافی آسوده می‌کند.
• جابجایی و نصب تاور کرین فرآیندی پیچیده و هزینه‌بر است. در صورت اجاره، شرکت اجاره دهنده وظیفه حمل و نقل و نصب جرثقیل را در محل پروژه بر عهده خواهد داشت.

نکاتی برای انتخاب شرکت اجاره دهنده تاور کرین

•  سابقه و تجربه شرکت در زمینه اجاره تاور کرین از اهمیت بالایی برخوردار است.
• شرکت اجاره دهنده باید دارای مجوز و گواهینامه‌های لازم از مراجع ذیصلاح باشد.
• از سلامت و ایمنی تاور کرین‌ها و همچنین تجهیزات جانبی آنها اطمینان حاصل کنید.
• قیمت‌های شرکت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید و از ارائه خدمات جانبی مانند اپراتور و بیمه اطمینان حاصل کنید.
• قبل از امضای قرارداد، تمام شرایط و تعهدات دو طرف را به دقت مطالعه کنید.

قیمت تاور کرین

قیمت تاور کرین به عوامل مختلفی مانند نوع، ظرفیت، برند و سال ساخت بستگی دارد. به طور کلی، قیمت تاور کرین‌های نو از چند صد میلیون تومان تا چند میلیارد تومان متغیر است.