جعبه تقسیم چیست؟ چه کاربردی‌هایی دارد؟
در دنیای مدرن، برق نقش حیاتی در زندگی انسان ایفا می‌کند. سیم‌کشی برق ساختمان‌ها از جمله بخش‌های مهم و پنهان تاسیسات است که وظیفه‌ی رساندن برق به نقاط مختلف را بر عهده دارد. در این میان، جعبه تقسیم به عنوان یک عنصر کلیدی در این شبکه، نقشی محوری در سازماندهی و توزیع صحیح جریان برق ایفا می‌کند. در این مقاله از مجله یاب چی به بررسی جامع این قطعه کاربردی، از تعریف و کارکرد تا مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
جعبه تقسیم چیست؟
جعبه تقسیم (به انگلیسی distribution box)، محفظه ای است که در مسیر سیم‌کشی برق ساختمان نصب می‌شود و وظیفه‌ی اتصال، انشعاب‌گیری و تغییر مسیر سیم‌ها را بر عهده دارد. این جعبه‌ها از جنس‌های مختلفی مانند پلاستیک، فلز و یا فایبرگلاس ساخته می‌شوند و در دو نوع روکار و توکار موجود هستند.
انواع جعبه تقسیم
جعبه‌های تقسیم را می‌توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد، از جمله جنس، نوع نصب، درجه‌بندی IP و کاربرد. در ادامه به برخی از رایج‌ترین انواع جعبه تقسیم اشاره می‌شود:
– جعبه تقسیم بر اساس جنس:
جعبه تقسیم فلزی: این نوع جعبه از جنس فلزاتی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شود و از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است. جعبه‌های فلزی برای استفاده در محیط‌های بیرونی و مکان‌های مرطوب مناسب هستند.
جعبه تقسیم پلاستیکی: این نوع جعبه از جنس پلاستیک‌هایی مانند PVC یا ABS ساخته می‌شود و از وزن سبک و قیمت مناسب‌تری نسبت به جعبه‌های فلزی برخوردار است. جعبه‌های پلاستیکی برای استفاده در محیط‌های داخلی و خشک مناسب هستند.
– جعبه تقسیم بر اساس نوع نصب:
جعبه تقسیم روکار: این نوع جعبه به صورت روکار بر روی دیوار یا سقف نصب می‌شود و برای مکان‌هایی که نیاز به دسترسی آسان به اتصالات وجود دارد، مناسب است.
جعبه تقسیم توکار: این نوع جعبه داخل دیوار یا سقف نصب می‌شود و برای مکان‌هایی که زیبایی ظاهری اهمیت دارد، مناسب است.
– جعبه تقسیم بر اساس درجه‌بندی IP:
جعبه تقسیم IP44: این نوع جعبه در برابر نفوذ گرد و غبار و رطوبت تا حدودی مقاوم است و برای استفاده در محیط‌های داخلی مرطوب مانند حمام و آشپزخانه مناسب است.
جعبه تقسیم IP65: این نوع جعبه در برابر نفوذ گرد و غبار و آب به طور کامل مقاوم است و برای استفاده در محیط‌های بیرونی و مکان‌های بسیار مرطوب مناسب است.
– جعبه تقسیم بر اساس کاربرد:
جعبه تقسیم برق: این نوع جعبه برای انشعاب‌گیری از سیم‌های برق و توزیع آن در تاسیسات مختلف مانند ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و منازل مسکونی استفاده می‌شود.
جعبه تقسیم تلفن: این نوع جعبه برای اتصال و انشعاب‌گیری از خطوط تلفن استفاده می‌شود.
جعبه تقسیم فیبر نوری: این نوع جعبه برای اتصال و انشعاب‌گیری از کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شود.
کاربردهای جعبه تقسیم
برخی از کاربردهای اصلی جعبه تقسیم عبارتند از:
انشعاب‌گیری از سیم‌های اصلی:
همانطور که گفته شد، مهم‌ترین کاربرد جعبه تقسیم، ایجاد نقطه اتصال برای انشعاب‌گیری از سیم‌های اصلی و هدایت جریان برق به مسیرهای مختلف است. این امر به شما امکان می‌دهد تا از یک منبع واحد، برق را به چندین دستگاه یا محل مجزا مانند لامپ ها، پریز ها و کلید ها برسانید.
محافظت از اتصالات:
جعبه تقسیم به عنوان یک محفظه محافظ، اتصالات سیم‌ها را از عوامل محیطی مانند گرد و غبار، رطوبت و ضربه‌های فیزیکی حفظ می‌کند. این امر به افزایش طول عمر اتصالات و جلوگیری از اتصالات کوتاه و برق‌گرفتگی کمک می‌کند.
عیب‌یابی و تعمیرات:
جعبه تقسیم به عنوان یک نقطه دسترسی آسان، امکان عیب‌یابی و تعمیرات سیم کشی برق را در مواقعی که مشکلی در سیستم برق‌رسانی رخ می‌دهد، فراهم می‌کند. با باز کردن درب جعبه، می‌توان به اتصالات و سیم‌ها دسترسی داشت و عیب را به سرعت شناسایی و رفع کرد.
مدیریت و سازماندهی:
جعبه تقسیم به عنوان یک نقطه مرکزی برای سازماندهی و مدیریت سیم‌ها عمل می‌کند و از شلوغی و به‌هم‌ریختگی سیم‌ها در تاسیسات برقی جلوگیری می‌کند.
مزایای استفاده از جعبه تقسیم
- ایمنی: استفاده از جعبه تقسیم، ایمنی سیستم برق‌رسانی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. چرا که از اتصالات در برابر عوامل محیطی محافظت کرده و از بروز اتصالات کوتاه و برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کند.
- سازماندهی: جعبه تقسیم به شما کمک می‌کند تا سیم کشی برق را به طور مرتب و سازماندهی شده انجام دهید. با قرار دادن اتصالات و سیم‌ها در داخل جعبه، از آشفتگی و شلوغی سیم‌ها در محیط جلوگیری می‌شود.
- دسترسی آسان: جعبه تقسیم به عنوان یک نقطه دسترسی آسان، امکان عیب‌یابی و تعمیرات سیم کشی برق را در مواقع بروز مشکل تسهیل می‌کند.
- تنوع: جعبه تقسیم‌ها در انواع مختلف با ابعاد و درجه‌بندی‌های IP مختلف موجود هستند که این امر انتخاب جعبه مناسب با توجه به نیاز و شرایط را آسان می‌کند.
معایب استفاده از جعبه تقسیم
- هزینه: نصب و راه‌اندازی جعبه تقسیم، به خصوص در مقیاس‌های بزرگ، می‌تواند هزینه‌بر باشد.
- فضای اشغال شده: جعبه تقسیم به فضای اضافی برای نصب نیاز دارد که ممکن است در برخی از مکان‌ها محدود باشد.
- پیچیدگی: نصب و سیم‌کشی جعبه تقسیم، به خصوص برای مدل‌های پیچیده، نیاز به دانش فنی و تخصص در زمینه برق‌کشی دارد.
تولید کنندگان جعبه تقسیم در ایران
این لیست فقط شامل تعدادی از تولید کنندگان برجسته جعبه تقسیم در ایران است.
| نام شرکت | تخصص | گواهینامه ها |
|---|---|---|
| گروه صنعتی پارس صنایع | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی، پلاستیکی، ضد آب و ضد انفجار | ISO 9001، ISO 14001 |
| شرکت تیک صنعت برق تهران | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی، پلاستیکی، روکار و توکار | ISO 9001، OHSAS 18001 |
| شرکت تجهیز صنعت شرق | تولید کننده انواع جعبه تقسیم پلاستیکی، روکار و توکار | ISO 9001، ISO 14001 |
| شرکت آذران پروفیل | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی و پلاستیکی | ISO 9001، ISO 14001 |
| شرکت سیم و کابل ابهر | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی | ISO 9001، ISO 14001 |
| شرکت سیم و کابل یزد | تولید کننده انواع جعبه تقسیم پلاستیکی | ISO 9001، ISO 14001 |
| گروه صنعتی مقدم | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی | ISO 9001، ISO 14001 |
| شرکت آذر لوله | تولید کننده انواع جعبه تقسیم فلزی | ISO 9001، ISO 14001 |
قیمت جعبه تقسیم
قیمت جعبه تقسیم به عوامل مختلفی مانند جنس، نوع نصب، درجه‌بندی IP، کاربرد و برند تولید کننده آن بستگی دارد. به طور کلی، قیمت جعبه تقسیم در بازار ایران به شرح زیر است:
- جعبه تقسیم فلزی: از حدود ۵۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان
- جعبه تقسیم پلاستیکی: از حدود ۲۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان
نکاتی برای خرید جعبه تقسیم
- انتخاب جنس مناسب: برای مکان‌های مرطوب و بیرونی، جعبه تقسیم فلزی مناسب‌تر است. برای مکان‌های خشک و داخلی، جعبه تقسیم پلاستیکی کفایت می‌کند.
- انتخاب نوع نصب مناسب: جعبه تقسیم روکار برای مکان‌هایی که به دسترسی آسان نیاز دارند مناسب است. جعبه تقسیم توکار برای مکان‌هایی که زیبایی ظاهری اهمیت دارد مناسب است.
- انتخاب درجه‌بندی IP مناسب: برای مکان‌های مرطوب و خیس، جعبه تقسیم با درجه‌بندی IP65 یا بالاتر مناسب است.
- انتخاب کاربرد مناسب: جعبه تقسیم برق برای انشعاب‌گیری از سیم‌های برق، جعبه تقسیم تلفن برای اتصال و انشعاب‌گیری از خطوط تلفن و جعبه تقسیم فیبر نوری برای اتصال و انشعاب‌گیری از کابل‌های فیبر نوری استفاده می‌شود.
- انتخاب برند مناسب: برندهای معتبر ایرانی و خارجی جعبه تقسیم در بازار موجود هستند.
نتیجه گیری:
جعبه تقسیم، جزء جدایی‌ناپذیری از سیستم‌های برق‌رسانی مدرن است که مزایای متعددی از جمله افزایش ایمنی، سازماندهی و سهولت در عیب‌یابی را به همراه دارد. با وجود برخی معایب مانند هزینه و پیچیدگی نصب، استفاده از جعبه تقسیم، یک ضرورت انکارناپذیر برای تاسیسات مختلف به شمار می‌رود.
