آسانسور پنوماتیک چیست؟ معرفی و چه کاربردی دارد؟

آسانسور پنوماتیک، یکی از انواع آسانسورها در کنار مدل‌هایی همچون آسانسور کششی و هیدرولیک قرار می‌گیرد. این سیستم، بیش از ۳۰ سال پیش توسط نام‌هایی مانند آسانسور تایر، بادی و خلا معرفی شد. در این نوع سیستم، جابجایی کابین از طریق نیروی مکش هوا انجام می‌شود. در طول زمان، انواع مختلفی از آسانسورهای پنوماتیک تولید و به بازار عرضه شده‌اند. به دلیل مزایای متعددی که این نوع آسانسور دارد، در بخش‌های مختلفی استفاده می‌شود. به طور واقع، آسانسورهای بادی به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع آسانسور شناخته می‌شوند. به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم به همراه معرفی جامع این نوع آسانسور، شما را با ویژگی‌ها و کاربردهای آن بیشتر آشنا کنیم.

آسانسور پنوماتیک چیست؟

آسانسور پنوماتیک، همچنین به آسانسور وکیوم یا خلاء نیز معروف است، زیرا از سیستم مکش هوا به عنوان نرو محرکه استفاده می‌کند. آسانسورهای پنوماتیک، که به طور معمول برای ساختمان‌های دو تا چهار طبقه استفاده می‌شوند، از یک سیلندر مدور عمودی ساخته شده از ورق‌های پلی کربنات و یک کابین کواکسیال درون آن تشکیل شده‌اند. حرکت کابین درون سیلندر از طریق مکش و فشار هوا انجام می‌شود.

مشخصات فنی آسانسورهای پنوماتیک

بالابرهای پنوماتیک با سرعت تقریبی ۶ متر بر ثانیه در طرح‌ها و انواع متنوعی وجود دارند. برای عملکرد کابین این نوع آسانسور، تنها نیاز به برق ۲۴ ولت DC است که علاوه بر مصرف بهینه، خطر برق‌گیری را به حداقل می‌رساند. به این دلیل که در سیم‌کشی و نصب آن هیچ خطری برای مسافران و کارکنان در شرایط مختلف وجود ندارد. تمامی سیستم آسانسور پنوماتیک با استفاده از برق یک فاز و تابلو فرمان تغذیه می‌شود. همچنین در این مدل نیازی به حفر چاه عمیق (یک متر چاه کافی است) و همچنین موتورخانه برای نصب موتور نیست. در واقع، این مدل همان آسانسورهای شیشه‌ای یا پانوراما هستند که امکان مشاهده محیط اطراف را فراهم می‌کنند.

یکی از دلایل استفاده بیشتر از این نوع بالابرها در فروشگاه‌ها و ساختمان‌های تجاری، امکان اجرای آنها در اشکال هندسی مختلف است. همچنین، طراحی کابین شیشه‌ای و فضای دید ۳۶۰ درجه برای این مکان‌ها بسیار جذاب و دیدنی است. به نوعی، با این ویژگی‌ها می‌توان گفت که مدل‌های پنوماتیک در واقع همان آسانسورهای شیشه‌ای هستند. لازم به ذکر است که هیچ محدودیتی برای نصب درب‌ها در طبقات وجود ندارد. علاوه بر این، این مدل از بالابرها در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از ۱۰۰ آسانسور برتر جهان شناخته شده است، که نشان‌دهنده طراحی و عملکرد برتر آن است.

نحوه کارکرد آسانسور پنوماتیک

همانطور که قبلاً اشاره شد، آسانسور پنوماتیک از یک سیلندر عمودی مدور تشکیل شده است. این سیلندر عموماً از ورق‌های پلی‌کربنات شفاف ساخته شده است و یک کابین کواکسیال درون آن قرار دارد. حرکت کابین به سمت بالا و پایین توسط مکش هوا، ایجاد خلاء و فشار هوا در ستون سیلندر انجام می‌شود.

به عبارت دیگر، حرکت به سمت بالا در آسانسور ناشی از فشار هوا در قسمت بالا و پایین کابین در پیستون و همچنین فشار هوا به سمت بالا است. برای ایجاد خلاء لازم برای حرکت کابین در پیستون، توربین های دمنده مسئول همچین فشار هوا و ایجاد خلاء هستند. برای دستیابی به وکیوم و ایجاد شرایط خلاء مناسب، پیستون به طور کامل مهر و موم شده است.

به عکس، برای حرکت کابین به سمت پایین، دریچه‌های خروج هوا باز می‌شوند و فشار هوا تنظیم می‌شود تا کابین به سمت پایین حرکت کند. هنگامی که کابین به تعادل رسید، حرکت آن متوقف می‌شود.

اجزای آسانسور پنوماتیک

بخش اصلی آسانسور پنوماتیک شامل سیلندر یا شفت آسانسور پنوماتیک است. سیلندر آسانسور از ورق‌های پلی‌کربنات ساخته می‌شود و این ورق‌ها دارای مقاطع مدولار هستند و به راحتی با هم ترکیب و ثابت می‌شوند. شفت معمولاً به صورت یک لوله استوانه‌ای شفاف ساخته می‌شود و درون یک سازه آلومینیومی قرار می‌گیرد.

سقف شفت آسانسور از جنس فولاد ساخته شده است و دارای دریچه‌های ویژه‌ای است که برای تنظیم فشار هوا روی آن قرار می‌گیرند. کابین آسانسور پنوماتیک بر روی یک ریل بالا و پایین حرکت می‌کند و این ریل خود بخشی از سازه آسانسور آلومینیومی است.

سیستم نیروی محرکه این آسانسور از یک سیستم مکش هوا تشکیل شده است. اجزای این سیستم مکش هوا شامل پمپ واکیوم، توربین، سوپاپ، جعبه سیستم کنترل و غیره می‌باشند. برای انتقال هوا، از دو لوله جداگانه استفاده می‌شود که از جنس پلی‌کربنات یا PVC ساخته شده‌اند.

انواع بالابرهای پنوماتیک

با توجه به استانداردهای لازم الاجرا در ساخت و نصب آسانسورها، بالابرهای پنوماتیک در انواع زیر عرضه می‌شوند. لازم به ذکر است که قطر چاهک در طراحی کابین آسانسور تأثیرگذار است. همچنین فضای مورد نیاز و نوع استفاده آسانسور بادی نیز در طراحی و محصول نهایی تأثیرگذار است. در واقع، هنگام راه‌اندازی یک مدل خاص آسانسور، باید به نکات مختلف توجه کرده و بر اساس دستورالعمل‌ها و قوانین موجود، آسانسور مورد نظر را راه‌اندازی کرد. اما به طور کلی، می‌توان ابعاد و مشخصات این نوع بالابرها را به شکل زیر دسته‌بندی کرد:

۱. ظرفیت ۱۶۰ کیلوگرم همراه با قطر داخلی چاه آسانسور ۷۵ سانتیمتر
۲. ظرفیت ۲۰۶ کیلوگرم همراه با قطر داخلی چاه آسانسور ۹۴ سانتیمتر
۳. ظرفیت ۲۳۸ کیلوگرم همراه با قطر داخلی چاه آسانسور ۱۳۲ سانتیمتر

این ابعاد بر اساس فضایی در نظر گرفته شده‌اند که محفظه‌های شیشه‌ای این نوع آسانسورها می‌توانند در آن جای بگیرند. در واقع، در آسانسورهای دیگر به دلیل نوع مواد استفاده شده در درب، کابین و سایر اجزا، طراحان و سازندگان بیشتر آزاد هستند. اما در مدل‌های بادی یا پنوماتیک، به دلیل وجود استانداردهای خاص برای کابین‌های شیشه‌ای، تنوع ظرفیت و بار در این مدل‌ها نسبت به سایر مدل‌ها محدودتر است.

مهم ترین ویژگی های آسانسور پنوماتیک

این بالابر دارای ویژگی‌ها و مزایای متنوعی است. به همین دلیل، در اوایل قرن بیست و یکم، جزو صد محصول سال نیز شناخته شد. در ادامه به مهم‌ترین ویژگی‌ها و دلایلی که باعث انتخاب این محصول شده است، می‌پردازیم.

• قیمت مقرون به صرفه: این بالابر قیمتی مناسب و بسیار کاربردی برای ساختمان‌های تا ۴ طبقه و اداری دارد و حتی برای ساختمان‌های با ارتفاع ۱۱ متری نیز مناسب است.
• نصب آسان و سریع: فرایند نصب این بالابر آسان و سریع است، که زمان و هزینه را کاهش می‌دهد.
• امکان دید ۳۶۰ درجه: کابین این بالابر امکان دید ۳۶۰ درجه را فراهم می‌کند، که به کاربران اجازه می‌دهد از منظره اطراف بهره‌برداری کنند.
• بکارگیری قطعات آسانسور با کیفیت: این بالابر از قطعات با کیفیت استفاده می‌کند که امکان عملکرد صحیح و پایدار را فراهم می‌کند.
• هزینه‌های سرویس و نگهداری پایین: نسبت به مدل‌های دیگر، هزینه‌های سرویس و نگهداری این بالابر کمتر است.
• امنیت و ایمنی بالا: این بالابر، به ویژه در صورت قطع برق، دارای ایمنی بالا است.
• عدم نیاز به سیم کابل، قاب و وزنه: این نوع بالابر نیازی به سیم کابل، قاب و وزنه و موارد مشابه ندارد.
• تکنولوژی پیشرفته و محیط زیستی: به دلیل فناوری پیشرفته‌ای که استفاده می‌شود، این بالابر کاملاً منحصر به فرد است و با محیط زیست سازگار است.

یکی از مهم‌ترین مزایا برای این مدل بالابر، مدت زمان و نحوه سرویس و نگهداری آن است. به دلیل عدم نیاز به استفاده از گریس، روغن و سایر مواد نفتی، سرویس آن آسان است و هزینه‌های جانبی را کاهش می‌دهد. همچنین، سرویس این آسانسورها هر چهار سال یکبار صورت می‌گیرد که هزینه‌ها را به شدت تأثیرگذار می‌کند. این بالابر دارای سازگاری بالایی با محیط و طبیعت است و هنگام نزول، به دلیاین بالابر دارای ویژگی‌ها و مزایای متنوعی است. به همین دلیل، در اوایل قرن بیست و یکم، جزو صد محصول سال نیز شناخته شد.

نکات مهم سرویس آسانسور پنوماتیک

سرویس و نگهداری آسانسورهای پنوماتیک با هزینه کمتری نسبت به سایر آسانسورها، از جمله آسانسورهای گیرلس، قابل انجام است و در بازه‌های زمانی بلندتری صورت می‌گیرد. این یکی از مزایای آسانسورهای پنوماتیک است. یکی از دلایل کاهش هزینه سرویس آسانسورهای پنوماتیک، عدم نیاز به روغن کاری است.

سرویس این آسانسورها می‌تواند حتی به فواصل چهار تا پنج سال انجام شود، در حالی که بسیاری از آسانسورها نیاز به سرویس سالانه دارند. البته برای کاهش خطرات ممکن است توصیه شود سرویس‌ها را در دوره‌های کوتاه‌تر انجام داد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه سرویس و نگهداری آسانسورهای پنوماتیک، می‌توانید با متخصصان این صنعت مشورت کنید.

تفاوت آسانسور پنوماتیک و آسانسور کششی

تفاوت‌های زیر بین آسانسور پنوماتیک و آسانسور کششی وجود دارد:

اصل عملکرد:

– آسانسور پنوماتیک: از قدرت هوا برای جابجایی کابین استفاده می‌کند. با کنترل فشار هوا درون سیلندرها، کابین به بالا و پایین حرکت می‌کند.
– آسانسور کششی: از یک سیستم کششی، اغلب با استفاده از کابل‌ها و قوطی‌های وزنه، برای جابجایی کابین به بالا و پایین استفاده می‌کند.

نحوه نصب:

– آسانسور پنوماتیک: نیاز به یک سیلوی هوا برای تأمین قدرت لازم برای جابجایی کابین دارد. ساختمان‌های موجود برای نصب این نوع آسانسورها قابلیت تغییرات کمتری نسبت به آسانسورهای کششی دارند.
– آسانسور کششی: نیاز به ساختارهای قوی‌تر برای نصب سیستم کششی و نگهداری از کابل‌ها و وزنه‌ها دارد. این نوع آسانسورها در ساختمان‌های بزرگتر و با قابلیت اجرای تغییرات ساختاری بیشتر نصب می‌شوند.

سرعت:

– آسانسور پنوماتیک: معمولاً سرعت آسانسورهای پنوماتیک کمتر از آسانسورهای کششی است. این به دلیل استفاده از قدرت هوا و سیستم فشار هوا در عملکرد آنها است.
– آسانسور کششی: معمولاً آسانسورهای کششی سریع‌تر و با سرعت قابل تنظیم بیشتری عمل می‌کنند.

مصرف انرژی:

– آسانسور پنوماتیک: به طور کلی، آسانسورهای پنوماتیک مصرف انرژی کمتری نسبت به آسانسورهای کششی دارند. این به دلیل عدم نیاز به موتورهای بزرگ و سیستم‌های کششی است.
– آسانسور کششی: برای عملکرد بهتر نیاز به موتورهای قوی‌تر و سیستم‌های کششی پیچیده‌تر دارند که ممکن است باعث افزایش مصرف انرژی شوند.

تفاوت آسانسور پنوماتیک و آسانسور هیدرولیکی

تفاوت‌های زیر بین آسانسور پنوماتیک و آسانسور هیدرولیکی وجود دارد:

اصل عملکرد:

– آسانسور پنوماتیک: از قدرت هوا برای جابجایی کابین استفاده می‌کند. با کنترل فشار هوا، کابین به بالا و پایین حرکت می‌کند.
– آسانسور هیدرولیکی: از قدرت فشار مایع هیدرولیک برای جابجایی کابین استفاده می‌کند. با کنترل فشار مایع هیدرولیک، کابین به بالا و پایین حرکت می‌کند.

نحوه نصب:

– آسانسور پنوماتیک: برای نصب نیاز به سیلوی هوا دارد و نیازمند تغییرات کمتر در ساختمان است.
– آسانسور هیدرولیکی: برای نصب نیاز به سیستم هیدرولیکی، شامل یک مخزن مایع هیدرولیک و لوله‌ها برای انتقال مایع به کنترلر و سیلندرها، دارد.

سرعت:

– آسانسور پنوماتیک: معمولاً سرعت آسانسورهای پنوماتیک کمتر است.
– آسانسور هیدرولیکی: معمولاً آسانسورهای هیدرولیکی سریع‌تر هستند.

باربری:

– آسانسور پنوماتیک: معمولاً برای باربری سبک و کابین‌های کوچکتر استفاده می‌شود.
–  آسانسور هیدرولیکی: قابلیت باربری بیشتری دارد و می‌تواند برای جابجایی بارهای سنگین‌تر و کابین‌های بزرگتر استفاده شود.

مصرف انرژی:

– آسانسور پنوماتیک: معمولاً مصرف انرژی کمتری دارد زیرا نیازی به موتورهای بزرگ و سیستم‌های کششی ندارد.
– آسانسور هیدرولیکی: مصرف انرژی بیشتری دارد زیرا به موتورهای قوی و سیستم‌های هیدرولیکی پیچیده نیاز دارد.

صدا:

– آسانسور پنوماتیک: معمولاً صدای کمتری دارد زیرا از قدرت هوا برای جابجایی کابین استفاده می‌کند.
– آسانسور هیدرولیکی: ممکن است صدای بیشتری تولید کند به دلیل استفاده از سیستم هیدرولیکی و موتورها.

تفاوت آسانسور پنوماتیک و آسانسور مغناطیسی

تفاوت‌های زیر بین آسانسور پنوماتیک و آسانسور مغناطیسی وجود دارد:

اصل عملکرد:
– آسانسور پنوماتیک: از قدرت هوا برای جابجایی کابین استفاده می‌کند. با کنترل فشار هوا، کابین به بالا و پایین حرکت می‌کند.
– آسانسور مغناطیسی: از قوانین جاذبه مغناطیسی برای جابجایی کابین استفاده می‌کند. با استفاده از آهنرباها و میدان‌های مغناطیسی، کابین به بالا و پایین حرکت می‌کند.

نحوه نصب:
– آسانسور پنوماتیک: برای نصب نیاز به سیلوی هوا دارد و نیازمند تغییرات کمتر در ساختمان است.
– آسانسور مغناطیسی: نیاز به نصب سیستم‌های مغناطیسی، شامل آهنرباها، میدان‌سازها و سیستم‌های کنترل مغناطیسی دارد.

سرعت:
– آسانسور پنوماتیک: معمولاً سرعت آسانسورهای پنوماتیک کمتر است.
– آسانسور مغناطیسی: می‌تواند سرعت بالاتری داشته باشد و برخی طراحی‌ها سرعت بسیار بالا را فراهم می‌کنند.

باربری:
– آسانسور پنوماتیک: معمولاً برای باربری سبک و کابین‌های کوچکتر استفاده می‌شود.
– آسانسور مغناطیسی: قابلیت باربری بیشتری دارد و می‌تواند برای جابجایی بارهای سنگین‌تر و کابین‌های بزرگتر استفاده شود.

مصرف انرژی:
– آسانسور پنوماتیک: معمولاً مصرف انرژی کمتری دارد زیرا نیازی به موتورهای بزرگ و سیستم‌های کششی ندارد.
– آسانسور مغناطیسی: مصرف انرژی بیشتری دارد زیرا به موتورهای قوی و سیستم‌های مغناطیسی پیچیده نیاز دارد.

صدا:
– آسانسور پنوماتیک: معمولاً صدای کمتری دارد زیرا از قدرت هوا برای جابجایی کابین استفاده می‌کند.
– آسانسور مغناطیسی: صدای کمتری نسبت به آسانسورهای ترادفی دارد زیرا از موتورهای الکتریکی برای حرکت استفاده می‌ککند.