روتر چیست؟ و هر آنچه که باید درباره روتر بدانید!

موضوع روترها و کاربرد آن‌ها در شبکه‌های خانگی را در اینجا به شما توضیح می‌دهیم. روترها قطعه‌های بسیار حیاتی در تکنولوژی شبکه هستند که بیشتر افراد در خانه‌هایشان از آن‌ها استفاده می‌کنند، اما اغلب افراد به طور کامل عملکرد و کاربرد آن‌ها را درک نمی‌کنند. به عبارت دیگر، بسیاری از افراد حتی نمی‌دانند روتر چیست و چه تفاوتی با مودم دارد.

در این مقاله از مجله یاب چی، ما به شما توضیح می‌دهیم که روتر چگونه کار می‌کند و چه عملکردی در شبکه دارد تا شما بتوانید درک بهتری از این دستگاه شبکه پیدا کنید. لذا، با ما همراه باشید و ادامه‌ی مقاله را بخوانید.

روتر چیست؟

در پاسخ به سؤال “روتر چیست؟”، می‌توان گفت که به زبان ساده، روتر یک دستگاه است که بسته‌های داده‌ای موجود در شبکه را به مقصد مناسب هدایت می‌کند و با اتصال آن‌ها به اینترنت، آن‌ها را به شبکه جهانی متصل می‌کند.

این بسته‌ها ممکن است بین چندین دستگاه در داخل شبکه جابجا شوند یا از یک دستگاه به سمت اینترنت ارسال شوند. روتر به هر یک از دستگاه‌های موجود در شبکه یک آدرس آی‌پی (IP) اختصاص می‌دهد تا در هنگام دریافت و ارسال بسته‌ها، آدرس مبدأ و مقصد خود را بداند. با این تدابیر، روتر مطمئن می‌شود که بسته‌هایی که ارسال یا دریافت می‌شوند همیشه به مقصد صحیح خود می‌رسند و در طول مسیر شبکه گم نمی‌شوند.

می‌توان بسته‌های اینترنت را مشابه بسته‌های پستی تصور کرد؛ هر بسته به یک آدرس نیاز دارد تا به دریافت کننده صحیح خود برسد. شبکه محلی رایانه شما همانند یک کوچه فرعی درون یک شهر است، جایی که فقط داشتن نام آن برای پستچی کافی نیست و او نمی‌تواند شما را در این جهان به این بزرگی تنها با نام یک کوچه پیدا کند.

به همین دلیل، در صورت عدم کامل بودن اطلاعات، ممکن است بسته به یک خانه دیگر تحویل داده شود. برای همین، روتر اطمینان حاصل می‌کند که هر آدرس (دستگاه) دارای یک شماره منحصر به فرد است تا بتواند بسته‌ها را به مسیر صحیح تحویل دهد.

اگر نیاز به ارسال داده به فرستنده یا ارسال یک بسته دیگر داشته باشید، روتر شما این کار را مجدداً انجام خواهد داد. این عمل برای هر بسته به صورت جداگانه انجام می‌شود، اما سرعت آن به اندازه‌ای بالاست که در کمتر از چند میلی‌ثانیه انجام می‌شود و حتی در صورت ارسال چند بسته از چند دستگاه مختلف، هیچ تاخیر قابل مشاهده‌ای وجود نخواهد داشت.

کاربرد روتر چیست ؟

در گذشته، وقتی فقط یک رایانه در هر خانه وجود داشت، می‌توانستید با استفاده از یک مودم به اینترنت متصل شوید. از نظر فنی، این امکان هنوز هم وجود دارد، اما به دلایل امنیتی بهتر است حتی برای شبکه‌هایی که تنها شامل یک دستگاه هستند، از یک روتر استفاده کنید.

اما امروزه در هر خانه بیش از یک دستگاه رایانه یا تلفن همراه وجود دارد، که این موضوع باعث می‌شود داشتن یک روتر ضروری باشد. به عنوان مثال، تصور کنید یک خیابان را. اگر در یک خیابان تنها یک خانه وجود داشته باشد، شما نیازی به ارائه شماره پلاک خانه برای آدرس دادن نخواهید داشت. اما وقتی بیش از یک خانه در آن خیابان وجود داشته باشد، نیاز به یک آدرس دقیق‌تر و محلی خواهید داشت.

نه تنها برای اتصال چند دستگاه به اینترنت، بلکه برای اتصال چند دستگاه به یکدیگر نیز نیاز به روتر دارید. حتی اگر اینترنت هم در دسترس نباشد، می‌توانید از یک روتر استفاده کرده و با رایانه‌ها و تلفن‌های همراه خود یک شبکه محلی ایجاد کنید. این کار به شما امکان انتقال داده‌ها درون شبکه و اشتراک‌گذاری محتوا مانند چاپگر، اسکنر و حتی کنسول‌های بازی را می‌دهد. بدون روتر، داده‌ها قادر نخواهند بود به دستگاه مقصد به درستی رسید. به عنوان مثال، اگر درخواست چاپ یک سند را داده باشید، به چه دردی می‌خورد که این درخواست به تلفن همراه شما برسد؟ این درخواست باید به چاپگر ارسال شود.

برای راه‌اندازی خانه‌های هوشمند، استفاده از روتر بسیار ضروری است، چراکه تمامی دستگاه‌های شما باید به یکدیگر متصل شوند. در صورت عدم وجود روتر، دستگاه‌های شما قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر نخواهند بود. حتی شاید داشتن اینترنت برایتان ضروری نباشد، اما قطعآنـدازه نیاز به یک روتر دارید.

انواع روتر

تنوع روترها بر اساس کاربردها و نوع آنها، باعث می‌شود که متن زیر به انواع مختلف روترها اشاره کند:

۱. روتر سیمی (Wired Router):
روترهای سیمی از طریق کابل‌های شبکه به دستگاه‌ها متصل می‌شوند و امکان اتصال بی‌سیم را ندارند. برای اتصال دستگاه‌ها به این نوع روتر، نیاز به استفاده از کابل شبکه است.

۲. روتر بی‌سیم (Wireless Router):
روترهای بی‌سیم اجازه اتصال دستگاه‌ها به شبکه را از طریق امواج رادیویی می‌دهند. این روترها از استانداردهای Wi-Fi پشتیبانی می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به کابل به شبکه متصل شوند.

۳. روترهای اصلی (Core Router):
روترهای اصلی یا Core Router در شبکه‌های بزرگ مانند ISP‌ها و شبکه‌های مخابراتی به عنوان نقاط اتصال اصلی استفاده می‌شوند. این روترها دارای توان پردازش بالا و قابلیت مسیریابی ترافیک بین شبکه‌ها هستند.

۴. روترهای مجازی (Virtual Router):
روترهای مجازی یا Virtual Router به صورت نرم‌افزاری بر روی سرورها یا دستگاه‌های دیگر نصب می‌شوند. این نوع روترها از امکاناتی مانند تعریف شبکه‌های مجازی و مسیریابی ترافیک بین آنها بهره می‌برند و از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردارند.

هر نوع روتر ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد و بسته به نیازها و اهداف شبکه، ممکن است یک نوع روتر برتری نسبت به دیگری داشته باشد. انتخاب صحیح روتر به نیازهای امنیتی و عملکردی شبکه وابسته است.

اجزای مختلف روتر

حالا که مفهوم روتر در شبکه را درک کردیم، مناسب است به اجزای تشکیل‌دهنده روترها بپردازیم و هر کدام را مورد بررسی قرار دهیم:

به طور معمول، پشت اکثر روترها یا مودم/روترها پورت‌های مختلفی وجود دارند که از نظر وظیفه و عملکرد با یکدیگر تفاوت دارند. این پورت‌ها ممکن است شامل پورت LAN و WAN باشند که با استفاده از رنگ‌های متمایز از یکدیگر به طور عمومی قابل تشخیص هستند.

WAN

قسمت WAN، بخش حیاتی‌ترین روترها است. اما نقش و کاربرد WAN در روتر چیست؟ همانطور که می‌دانید، سه نوع اتصال به شبکه اینترنت وجود دارد:

۱. اتصال از طریق مودم: در این حالت، مودم از طریق کابل شبکه به پورت WAN روتر متصل می‌شود.

۲. اتصال از طریق سیم تلفن: در این روش، سیم تلفن مستقیماً به پورت WAN روتر یا مودم/روتر وصل می‌شود.

۳. اتصال از طریق فیبر نوری: این روش مشابه اتصال تلفنی است، اما از فیبر نوری استفاده می‌کند و کیفیت بهتری دارد.

LAN

از طریق پورت LAN، شما می‌توانید اینترنت را به دستگاه‌های مختلفی مانند لپتاپ، تلویزیون و غیره ارسال کنید. به عنوان مثال، اگر WAN را به عنوان شیر فلکه‌ی خانه در نظر بگیریم، پورت LAN معادل یکی از لوله‌های آب مانند لوله آب آشپزخانه است.

آنتن وای‌فای

آنتن وای‌فای در واقع یک قطعه یا سیم است که سیگنال‌های شبکه را منتشر می‌کند. برخی افراد فرض می‌کنند که روترهایی که دارای تعداد آنتن بیشتری هستند، کیفیت سیگنال بهتری دارند و اینترنت سریع‌تری را فراهم می‌کنند. اما در واقعیت، این گونه نیست!

کیفیت سیگنال شبکه وای‌فای به تعداد آنتن‌های روتر وابسته نیست. در واقع، عواملی مانند سخت‌افزار روتر (تراشه و پردازنده)، موقعیت فیزیکی روتر، ساختار خانه و موانع موجود در آن تأثیر بسزایی بر کیفیت سیگنال دریافتی دارند.

تفاوت روتر با سوئیچ چیست؟

بعد از درک مفهوم روتر، ممکن است سوالی در ذهن شما پیش بیاید که چه تفاوتی بین سوئیچ و روتر وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگویم که سوئیچ (Switch) و روتر (Router) دو دستگاه اساسی در شبکه‌ها هستند، اما نقش و کاربرد آن‌ها تفاوت‌های مهمی دارد. در زیر به تفاوت‌های اصلی بین سوئیچ و روتر اشاره خواهم کرد:

محدوده عملکرد:

سوئیچ (Switch): سوئیچ شبکه برای اتصال دستگاه‌های درون یک شبکه محلی (LAN) به یکدیگر استفاده می‌شود. این دستگاه بسته‌های داده را بر اساس آدرس MAC دستگاه‌ها درون شبکه هدایت می‌کند.
روتر (Router): روتر برای اتصال شبکه‌های مختلف با یکدیگر (مانند اتصال شبکه محلی به اینترنت) استفاده می‌شود. این دستگاه بسته‌های داده را بر اساس آدرس IP و آدرس مقصد مسیریابی می‌کند.

مدیریت آدرس:

سوئیچ: از آدرس MAC برای مدیریت دستگاه‌های درون شبکه استفاده می‌کند و توسط جدول MAC بسته‌ها را هدایت می‌کند.
روتر: از آدرس IP برای مدیریت شبکه‌ها و انتقال بسته‌ها بین آن‌ها استفاده می‌کند و توسط جدول مسیریابی مسیریابی بسته‌ها را انجام می‌دهد.

توانمندی مسیریابی:

سوئیچ: سوئیچ اطلاعات را فقط بر اساس آدرس MAC دستگاه‌ها مدیریت می‌کند و امکان مسیریابی بسته‌ها بین شبکه‌های مختلف را ندارد.
روتر: روتر قادر به مسیریابی بسته‌ها بین شبکه‌های مختلف است و این امکان را به شبکه‌ها فراهم می‌کند.

پروتکل‌ها:

سوئیچ: از پروتکل‌های پیشرفته‌تری نسبت به روتر استفاده نمی‌کند و به طور عمده از پروتکل‌های MAC (مانند STP یا RSTP) استفاده می‌کند.
روتر: از پروتکل‌های مسیریابی پیچیده‌تری (مانند BGP، OSPF یا RIP) برای مسیریابی بسته‌ها استفاده می‌کند.

تأخیر (Latency):

سوئیچ: به دلیل استفاده از جدول MAC، تأخیر در انتقال بسته‌ها در سوئیچ‌ها بسیار کمتر از روترها است.
روتر: به دلیل پیچیدگی پروتکل‌های مسیریابی، تأخیر در انتقال بسته‌ها در روترها بیشتر از سوئیچ‌ها است.

به طور خلاصه، اصلی‌ترین تفاوت بین سوئیچ و روتر در محدوده عملکرد، مدیریت آدرس، توانمندی مسیریابی، پروتکل‌ها و تأخیر آن‌ها است. هر یک از این دستگاه‌ها برای وظایف مشخص خود در شبکه‌ها استفاده می‌شوند و همکاری بین آن‌ها به بهتر و موثرتر شدن عملکرد شبکه کمک می‌کند.

تفاوت روتر با مودم چیست؟

عموماً اشتباهاً روتر و مودم به عنوان یکسان در نظر گرفته می‌شوند، اما در واقع این دو دستگاه کارکرد‌های کاملاً متفاوتی دارند. مودم وظیفهٔ ارسال داده‌ها به سمت سرویس‌دهنده اینترنت (ISP) را دارد و همچنین داده‌هایی را از سرویس‌دهنده دریافت می‌کند.

مودم (Modem) مخفف کلمات Modulator/Demodulator است. در واقع، مودم سیگنال‌های دیجیتالی که از کامپیوتر دریافت می‌شوند را به سیگنال‌های آنالوگ تبدیل کرده و بر روی خط تلفن ارسال می‌کند. همچنین، در مراکز سرویس‌دهنده اینترنت، سیگنال‌های آنالوگ را دریافت کرده و به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل می‌کند.

اما روتر یک دستگاه است که داده‌ها را بین شبکه‌های مختلف مسیریابی می‌کند یا به عبارتی، آن‌ها را مسیریابی می‌کند. این فعالیت را روتینگ (Routing) می‌نامند. به عنوان مثال، شما یک شبکه محلی (LAN) دارید و همکار شما نیز یک شبکه محلی در طبقه‌ای دیگر دارد که رنج آدرس IP یا دامنه پخش (Broadcast Domain) آن‌ها کاملاً متفاوت است. اگر بخواهید داده‌ای را به همکارتان در شبکه دیگر ارسال کنید، باید حتماً از یک روتر استفاده کنید تا بتوانید داده‌ها را بین شبکه‌ها مسیریابی کنید. در غیر این صورت، هیچ بسته‌ای نمی‌تواند خارج از محدودهٔ شبکه رد و بدل شود.

تفاوت روتر بی‌سیم و سیمی

تفاوت بین یک روتر بی‌سیم و یک روتر سیمی در نوع ارتباطی است که هر کدام از آنها پشتیبانی می‌کنند. روتر سیمی تنها دارای پورت LAN است، به این معنی که تنها از طریق کابل قادر به ارتباط با دستگاه‌های دیگر است. اما یک روتر بی‌سیم یا روتر وای‌فای، به یک آنتن و آداپتور بی‌سیم مجهز است تا ارتباط بی‌نیاز از کابل را فراهم کند.

بیشتر مودم‌های مدرن امروزی همزمان پورت LAN و آنتن وای‌فای را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. قبل از انتخاب مودم مناسب، مهم است که نیازهای خود را ارزیابی کرده و بر اساس آن، به خرید مودم مناسب بپردازید.

راهنمای خرید روتر

در هنگام خرید روتر، برخی نکات مهم را در نظر داشته باشید تا بتوانید یک روتر با کیفیت و مناسب برای نیازهای شبکه خود انتخاب کنید. در زیر به برخی از این نکات اشاره می‌کنم:

۱. سرعت و عملکرد: بررسی سرعت و عملکرد روتر بسیار مهم است. بسته به نیازهای شبکه‌ی خود، روتری با سرعت و پهنای باند مناسب انتخاب کنید. برای شبکه‌های پرترافیک و با استفاده‌ی بالا، روترهای با سرعت بالاتر و پشتیبانی از استاندارد‌های جدید توصیه می‌شود.

۲. نوع اتصال: تعیین کنید که آیا نیاز به روتر سیمی (Wired) یا بی‌سیم (Wireless) دارید. روترهای بی‌سیم امکان اتصال بی‌سیم دستگاه‌ها را فراهم می‌کنند، در حالی که روترهای سیمی برای اتصال با کابل شبکه استفاده می‌شوند.

۳. تعداد پورت‌ها: تعداد پورت‌های شبکه روتر بسیار مهم است. مطمئن شوید که روتر دارای تعداد کافی پورت برای اتصال دستگاه‌های موردنیاز شما است. همچنین، در نظر داشته باشید که آیا نیاز به پورت‌های Gigabit Ethernet دارید یا نه.

۴. امنیت: امنیت شبکه بسیار حائز اهمیت است. روتری را انتخاب کنید که امکانات امنیتی مناسبی داشته باشد، مانند فایروال (Firewall)، رمزگذاری WPA2/WPA3 برای اتصال بی‌سیم و قابلیت ایجاد شبکه مهمان (Guest Network).

۵. قابلیت‌های پیشرفته: برخی از روترها قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند پشتیبانی از شبکه‌های مجازی خصوصی (VPN)، Quality of Service (QoS) برای مدیریت ترافیک و Port Forwarding را دارا هستند. این قابلیت‌ها بسته به نیازهای شبکه می‌توانند مهم باشند.

۶. برند معتبر: توصیه می‌شود روتر از برند‌های معتبر و معروف خریداری شود. برندهایی مانند Cisco، TP-Link، Netgear و Asus به عنوان برندهای معتبر در زمینه تولید روتر شناخته شده‌اند.

۷. قیمت: قیمت همواره یکی از عوامل تصمیم‌گیری است. توجه کنید که با توجه بهنیازهای شبکه‌ی خود، بهتر است روتری با کیفیت مناسب را انتخاب کنید و از تخفیفات و پیشنهادهای قیمت مناسب استفاده کنید.

با بررسی و مقایسه ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و نیازهای شبکه خود، می‌توانید یک روتر مناسب را برای خرید انتخاب کنید. همچنین، ممکن است بررسی نظرات و بازخوردهای کاربران و مشتریان دیگر نیز به شما در انتخاب کمک کند.

بهترین برند روتر در بازار ایران

در بازار ایران، برندهای میکروتیک، سیسکو، تی پی لینک و دی لینک به عنوان برندهای برجسته و محبوب در زمینه روترها شناخته می‌شوند. هر یک از این برندها ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را دارند که باعث شده‌اند تا همگان به دنبال تهیه محصولات این برندها باشند. البته هر برند ممکن است برای نیازها و شرایط خاص خود، بهترین گزینه باشد. به همین دلیل در این بخش از مقاله، به طور مختصر هر یک از این برندها را معرفی می‌کنیم:

میکروتیک (MikroTik): میکروتیک یکی از برندهای محبوب و قابل اعتماد در زمینه تولید تجهیزات شبکه، به ویژه روترها، است. تنوع بالای روترهای میکروتیک باعث می‌شود که برای تمام نیازهای شبکه مورد استفاده قرار گیرند. روترهای میکروتیک به دلیل عملکرد و کارایی بالا، پشتیبانی از ویژگی‌های پیشرفته و امنیت بالا، محبوبیت زیادی در بین افراد حرفه‌ای و شبکه‌های کوچک تا متوسط دارند.

سیسکو (Cisco): سیسکو به عنوان یکی از بزرگترین و محبوب‌ترین برندهای تولید کننده تجهیزات شبکه در جهان شناخته می‌شود. روترهای سیسکو با عملکرد بالا، قابلیت‌های پیشرفته و استانداردهای امنیتی برتر، گزینه محبوبی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها هستند.

تی پی لینک (TP-Link): تی پی لینک یکی دیگر از برندهای مشهور در زمینه تجهیزات شبکه است. این برند روترهایی با قابلیت‌های متنوع از جمله پشتیبانی از استانداردهای بروز بی‌سیم، سرعت بالا و قابلیت پیکربندی آسان ارائه می‌دهد.

دی لینک (D-Link): دی لینک یکی از برندهای برجسته تولید کننده تجهیزات شبکه است که در بازار جهانی و ایران شناخته شده است. این برند با بیش از ۳۰ سال تجربه، محصولات با کیفیت و قابلیت‌های متنوعی را در زمینه روترها و تجهیزات شبکه ارائه می‌دهد.