سونا چیست؟ و هر آنچه که باید درباره سونا بدانید!
سوالی که در ابتدا ممکن است ساده به نظر برسد این است: سونا چیست؟ اما احتمالاً شما بدانید که در گذشته، انسان‌ها از حمام‌های خاصی استفاده می‌کردند که برای افزایش تعریق مورد استفاده قرار می‌گرفتند. امروزه این نوع حمام به سونا معروف است. سونا یک اتاق ساخته شده از چوب یا سنگ است که برای استفاده از هوای گرم در دو حالت خشک و گرم و مرطوب طراحی شده است. استفاده از سونا نیازمند یک دستگاه گرمایشی است. این متن شامل اطلاعات جامعی درباره انواع سونا، فواید و مزایای آن است. در ادامه همراه مجله یاب چی باشید.
سونا چیست؟
سونا، که به زبان فنلاندی “sauna” نامیده می‌شود، یک گرم‌خانه کوچک است که در اصل از چوب سرو ساخته می‌شود. دمای داخل سونا به طور کنترل شده قرار دارد و در آن از هوای گرم در حالت خشک یا مرطوب استفاده می‌شود. سونا یک مکان برای استراحت، بازیابی انرژی، رسیدن به آرامش ذهن، روان و جسم است.
انواع سونا
سونا از نظر نحوه عملکرد به دو دسته خشک و مرطوب (بخار) تقسیم می‌شوند. در این بخش از متن به توضیح کوتاهی از انواع سوناها می‌پردازیم.
سونای خشک:
یکی از بهترین انواع سوناها در جهان، سونای خشک است. سونای خشک دارای محفظه‌ای است که دیواره‌های آن با قطعات چوبی پوشانده شده‌اند و برای افزایش تعریق و دفع سموم بدن از هوای خشک و گرم استفاده می‌شود. معمولاً دمای اتاق سونای خشک بین ۵۰ تا ۷۵ درجه سانتی‌گراد است. این موضوع در ابتدا ممکن است شگفت‌انگیز به نظر برسد که چگونه بدن انسان می‌تواند این دما را تحمل کند؟ برای انتخاب هیتر سونای خشک، نیاز است به حجم اتاق، نوع سوخت مورد استفاده و کاربرد مورد نظر دقت شود. هیترهای سونای خشک می‌توانند برقی یا گازی باشند. همچنین، استفاده از سنگ سونا نیز در سونای خشک برای ذخیره گرما معمول است.
سونای بخار (مرطوب):
در سونای بخار، دیواره‌ها از سنگ، سرامیک، کاشی یا سایر مواد ضدآب ساخته شده و در آن دریچه‌هایی برای ورود و خروج بخار نصب می‌شوند. برای جلوگیری از خروج بخار از داخل محفظه، دیواره‌های سونا باید کاملاً عایق باشند. از جمله ویژگی‌های مهم اتاق سونای بخار، مقاومت در برابر دما و رطوبت است. بهتر است سقف سونای بخار به صورت منحنی یا با شیب ساخته شود تا قطرات آب از بخار اشباع شده جلوی چکه کردن آنها را بگیرد. درهای استفاده شده برای سونای بخار باید چند لایه و عایق باشند تا هنگام ورود و خروج افراد، بخار از آنها عبور نکند. معمولاً دمای سونای بخار تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد است. هیترهای استفاده شده در سونای بخار ممکن است برقی یا گازی باشند. انتخاب هیترها به نوع انرژی و سوخت در دسترس، ظرفیت اتاق سونا و کاربری خصوصی یا عمومی آن بستگی دارد.
مزایا و معایب سونا خشک و سونا بخار
سونا خشک (سونای خشک) و سونا بخار (سونای رطوبتی) هر دو از مزایا و معایب خاص خود برخوردارند. در ادامه، مزایا و معایب هر یک را بررسی می‌کنیم:
مزایای سونا خشک:
- خشک کردن بدن: سونا خشک به خشک کردن بدن و حذف رطوبت از پوست کمک می‌کند. این می‌تواند باعث احساس تازگی و تمیزی پوست شود.
- اثرات آرامش‌بخش: حرارت در سونا خشک باعث افزایش جریان خون و گشاد شدن عروق می‌شود که منجر به آرامش و رفع استرس و اضطراب می‌شود.
- تقویت سیستم ایمنی: سونا خشک می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. افزایش دمای بدن در سونا می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی شود و به مبارزه با عفونت‌ها کمک کند.
معایب سونا خشک:
- خشک کننده پوست: استفاده طولانی مدت و مکرر از سونا خشک ممکن است باعث خشکی و آسیب به پوست شود، به خصوص برای افرادی که پوست حساس دارند.
- ناراحتی در تنفس: برخی افراد ممکن است به دلیل افزایش دمای بدن و خشک شدن هوای محیط، دچار ناراحتی در تنفس شوند.
- محدودیت‌های بهداشتی: سونا خشک ممکن است به محدودیت‌هایی در استفاده مرتبط با بهداشت منجر شود، مانند تمیز نبودن سطوح و تماس مستقیم با مبلمان سونا توسط بدن.
مزایای سونا بخار:
- ترطیب پوست: سونا بخار به ترطیب پوست کمک می‌کند و باز کردن منافذ پوست، از پاکسازی عمقی پوست و تمیزی آن کمک می‌کند.
- آرامش و استراحت: بخار در سونا باعث آرامش عضلات و کاهش تنش‌ها و استرس می‌شود، که می‌تواند بهبود روحیه و استراحت را ارتقا دهد.
- تسهیل در خروج آلودگی‌ها: بخار به خروج سریعتر آلودگی‌ها، مانند ذرات گرد و غبار و سموم از بدن کمک می‌کند.
معایب سونا بخار:
- احتمال خفگی: برخی افراد ممکن است به دلیل افزایش رطوبت و بخار در سونا بخار دچار احساس خفگی و ناراحتی در تنفس شوند.
- محیط مرطوب: سونا بخار نیاز به محیطی با رطوبت بالا دارد که ممکن است باعث رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در محیط سونا شود.
- نیاز به تهویه مناسب: به دلیل رطوبت بالا، سونا بخار نیاز به سیستم تهویه مناسب دارد تا از تجمع بخار و رطوبت زیاد در محیط جلوگیری کند.
مهم است برای استفاده از هر نوع سونا، راهنمایی‌ها و توصیه‌های ایمنی را رعایت کنید. همچنین، برای افراد با شرایط و مشکلات بهداشتی خاص، مشورت با پزشک معالج مناسب است.
تفاوت میان سونای خشک و سونای بخار
تفاوت اصلی بین سونای خشک و بخار در نوع حرارتی است که در هر یک استفاده می‌شود.
سونای خشک: در سونای خشک، یک فضای بسته و بی‌هوا با دمای بالا ایجاد می‌شود. این فضا توسط یک سیستم حرارتی (معمولاً سنگ‌های گرم) گرم می‌شود که باعث انتقال حرارت به بدن می‌شود. حرارت در سونای خشک به صورت مستقیم و مستقیماً از دیواره‌های سونا به بدن منتقل می‌شود.
سونای بخار: در سونای بخار، بر خلاف سونای خشک، هوای داغ و مرطوب استفاده می‌شود. یک سیستم تولید بخار در سونا نصب شده است که آب را به بخار تبدیل می‌کند و هوای مرطوب را در داخل سونا ایجاد می‌کند. این هوا گرم و مرطوب دست به بدن را می‌زند و باعث ایجاد اثرات آرامش‌بخش و رطوبت در بدن می‌شود.
به طور کلی، سونای خشک دمای بالاتری دارد و حرارت را مستقیماً به بدن منتقل می‌کند، در حالی که سونای بخار دمای کمتری دارد و با ایجاد یک محیط مرطوب، اثرات رطوبتی بیشتری را به همراه دارد. انتخاب بین سونای خشک و بخار بستگی به ترجیحات شخصی و تحمل دما و رطوبت دارد. همچنین، شرایط سلامتی فرد نیز ممکن است تأثیرگذار باشد و در صورت شک، مشاوره پزشک توصیه می‌شود.
سونا چه فوایدی بر بدن دارد؟
اکثر افراد، از عادی تا ورزشکاران، با سونا آشنایی دارند. فواید منحصر به فرد سونا باعث شده است که بسیاری به آن علاقه نشان دهند. در سونا، دمای سطح بدن به ۳۹ الی ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. مسام‌های پوست گشادتر از حالت اولیه خود شده و این باعث افزایش جریان خون و جابه‌جایی مواد موردنیاز در بدن می‌شود. دمای سونا باز کردن منافذ پوست را تسهیل کرده و تعرق بیشتری را ممکن می‌سازد.
هنگامی که در سونا هستید، به راحتی متوجه افزایش ضربان قلب خود می‌شوید و دلیل آن افزایش گشادی عروق و رگ‌های قلبی است. میانگین تعداد ضربان قلب در سونا بین ۷۰ تا ۱۰۰ در هر دقیقه است. سیستم تنفسی شما در سونا بازتر می‌شود و تنفس راحت‌تری دارید، که باعث افزایش دریافت اکسیژن توسط بدن می‌شود.
سونا به طور طبیعی سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند. اگر شما به طور منظم از سونا استفاده می‌کنید، می‌توانید با اطمینان بگویید که خطر جدی برای شما وجود ندارد و حتی به جسم و روحتان آرامش بیشتری می‌بخشد.
مدت زمان مناسب استفاده از سونا
اگر شما تازه‌کار هستید، معمولاً میانگین زمان مصرفی شما در سونا باید حدود ۵ تا ۶ دقیقه باشد. البته، با گذر زمان می‌توانید این زمان را تدریجاً افزایش دهید و به ۱۵ دقیقه برسانید. با این حال، افراد سالمند بهتر است مدت زمان بیش از ۵ دقیقه را در سونا سپری نکنند.
مهم است به عوامل احتیاط در استفاده از سونا توجه کنید، به ویژه اگر شما دارای بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، آنژین ناپایدار، سرطان، سرماخوردگی، برونشیت و تنگی دریچه آئورت هستید. حتی بیماری عروق کرونر (که به طور کلی به عنوان یک عامل خطرناک شناخته می‌شود) نیز باید در نظر گرفته شود. در صورتی که هیچ‌کدام از این بیماری‌ها را ندارید، می‌توانید به‌راحتی مانند دیگر افراد به سونا بروید و از مزایای آن بهره‌برداری کنید.
چه کسانی نباید به سونا بروند؟
- افرادی که در گذشته مشکلات قلبی داشته و یا با مشکلات تنفسی روبرو هستند، باید قبل از استفاده از سونا با پزشک خود مشورت کنند.
- اشخاص مبتلا به صرع و دیابت مجاز به استفاده از سونا نمی‌باشند.
- کودکان زیر ۴ سال به دلیل کامل نشدن رشد و تکامل سیستم لنفاوی بدنشان، نباید به سونا رفته و استفاده کنند.
- با توجه به اینکه سونا برای برخی افراد ممکن است به عنوان یک شوک تلقی شود، لازم است مراقبت کنید و به دستورات تخصصی و اصول تجربه شده توسط متخصصان گوش داده و رعایت کنید.
سونای خانگی چیست؟
سونای خانگی یا سونا خانگی، نوعی سونا است که در اندازه‌های کوچک برای استفاده در خانه طراحی شده است. سونای خانگی می‌تواند یک سونای رطوبتی یا خشک باشد. این سوناها دارای ویژگی‌هایی مانند دوش آب، سقف، زیردوشی، درب شیشه‌ای، حمام شیشه‌ای یا کابین شیشه‌ای هستند. شیرآلات موجود در سونای خانگی قابل تنظیم هستند و می‌توان آنها را به حرکت درآورد. همچنین، دوش‌های متحرک نیز در سونای خانگی استفاده می‌شوند.
عوارض مصرف بی‌رویه سونا چیست؟
در مورد عوارض مصرف بی‌رویه سونا، باید توجه داشت که در حالی که سونا مزایای بسیاری دارد، استفاده نامناسب و بی‌رویه ممکن است خطراتی را برای افرادی که به بیماری‌های خاص و زمینه‌های خاصی دارند، به همراه داشته باشد. به همین دلیل، توصیه می‌شود افراد با وضعیت‌های خاص برای استفاده از سونا، مشورت و راهنمایی پزشک خود را دریافت کنند.
نکات مهم هنگام استفاده از سونا
- اگر از سونای عمومی استفاده می‌کنید، حتماً قبل از ورود به سونا دوش بگیرید.
- سعی کنید ورود و خروج خود را سریعاً انجام دهید تا حرارت اضافی از بین نرود.
- بهتر است مستقیماً روی نیمکت‌ها و سطوح سونا نشسته و برای رعایت بهداشت، از یک حوله یا زیرانداز کوچک شخصی استفاده کنید.
- سعی کنید از اتاق‌هایی استفاده کنید که تعداد افراد در آنها کمتر است.
- همچنین، اجتناب کنید از انجام کارهایی مانند اصلاح مو، استفاده از موچین یا صحبت کردن در داخل سونا.
- قبل از استفاده از سونا، بهتر است وعده غذای سنگینی مصرف نکنید.
